Cuốn thư đá và phong thủy

Cuốn thư đá & nghệ thuật phong thuỷ

Cuốn thư đá tượng trưng cho học thức, sự quyền quý sang trọng. Trong cuốn thư có khắc chìm hoa văn chữ vạn là ngụ ý sự vĩnh hằng trường cửu. Hoa lá quấn quýt bên cuốn thư cho chúng ta một cảm nhận sang trọng, cao quý mà gần gũi. Cuốn thư được dùng để điều hòa phong thủy, theo quan niệm của một số thuyết phong thủy là khí xuất từ sơn lưu tại thủy hay nói cách khác , thủy là hình của khí.

Ở Việt Nam, một trong những cách khắc phục, hạn chế tối thiểu những yếu tố xấu, phát huy tối đa những yếu tố tốt về phong thuỷ cho môi trường cảnh quan, không gian sống của con người là dùng cuốn thư đá một vật dụng phong thuỷ đa năng.

Xét về phong thuỷ địa hình  Cuốn thư đá  xuất phát từ các yêu cầu trong phong thủy, chức năng chủ yếu là gia tăng tính bền vững của đất, ngăn chặn khí xấu. Trải qua năm tháng, Cuốn thư đá dần kiêm thêm chức năng trang trí mỹ thuật và trở thành một nhân tố không thể thiếu trong kiến trúc truyền thống. Minh chứng đầu tiên mà ta thấy đó là kiến trúc Huế bởi không nơi nào có nhiều Cuốn thư đá như ở Huế, đây cũng là nơi còn giữ lại được nhiều kiểu Cuốn thư đá cổ nhất, không chỉ trong kiến trúc cung đình mà ngay cả ở đền chùa, am miếu, đình làng, nhà thờ họ... dường như nơi nào cũng hiện diện những bức Cuốn thư đá được trang trí cầu kỳ, tinh xảo mang nhiều ý ‎nghĩa.

        Những cuốn thư đá có kích thước lớn, đặt ngoài trời, thường được trang trí công phu bằng cách chạm trổ đá, có thể là một văn bia ghi lại những chứng tích chứng mình với các biểu tượng và mô típ của nghệ thuật truyền thống như phúc, lộc, thọ, hỷ hay các linh vật như long, lân, quy, phụng, long mã,

        Ngoài ra ở mỗi lăng tẩm khác cũng có một tấm Cuốn thư đá  phù hợp với kiến trúc của từng lăng đó. Tại Bảo tàng Mỹ thuật cung đình Huế hiện nay vẫn còn giữ được một số bức Cuốn thư đá  tuyệt đẹp, thật sự là những kiệt phẩm của các nghệ nhân tiền bối mà mỗi khi chiêm lãm, con người ta có cảm giác như bị mê hoặc, hút hồn. Không biết do chúng quá đẹp hay bởi chúng hội tụ được những điều thần bí của phong thủy?.

Còn có một điều mà không mấy ai biết về chữ thọ lồng vào hình tròn nằm giữa cuốn thư đá. Đó vừa là điểm nhấn trang trí vừa là cái gương trong mà người khách có thể qua đó báo với chủ nhà về sự hiện diện của mình trước cổng, đồng thời khi người chủ nhà sửa soạn xong xuôi cho việc đón tiếp, sẽ ra đứng trước cửa, người khách nhìn qua ô tròn đó và biết được thời điểm  mình nên đi vào, tránh sự bất ngờ, cập rập cho việc tiếp đón. Chi tiết tưởng như giản đơn của kiến trúc phong thuỷ nhưng lại là một sự tinh tế vô cùng bởi nó góp phần hoàn thiện và tạo nét khác biệt cho văn hoá phương Đông.

 Ngoài Cuốn thư bằng đá, những gia đình quyền quí xưa vẫn còn lưu giữ những tấm Cuốn thư được đan bằng mây hoặc làm bằng gỗ lim, gỗ mun…Những Cuốn thư này thường gặp trong ngôi nhà truyền thống. Nó không chỉ là một bức vách di động linh hoạt mà còn mang ý nghĩa che chắn, ngăn chia tạm thời không gian giữa trong và ngoài, giữa chung với riêng, che chắn tầm nhìn và gió mạnh. Bức Cuốn thư  ngăn hờ phòng khách theo phong cách cổ điển, có tác dụng che mà không chắn, ngăn hai khu vực chức năng khác nhau, nếu cần thiết vẫn có thể phóng tầm mắt quan sát khắp mọi nơi. Và quan trọng là gia chủ có thể dễ dàng thay đổi nội thất, dẹp bỏ khi cần một không gian rộng mở cho những tiệc tùng, họp mặt gia đình,…. Có nhiều loại Cuốn thư đá với những kiểu dáng và kích thước khách nhau. Loại một tấm phổ biến nhất có hình dáng kiểu cuốn thư, được làm chắc chắn, có chân cố định, khi di chuyển phải di chuyển nguyên tấm. Đúng với mong muốn, không chỉ để tạo lập ra những không gian tương đối riêng biệt trong tổng thể chung một cách nhẹ nhàng, dễ chịu mà chúng còn là những vật trang trí làm đẹp.

Cho đến nay, có thể nói rằng Cuốn thư đá vẫn còn mang trên mình nhiều bí ẩn của phong thủy, bên cạnh đó nó còn là những tác phẩm nghệ thuật độc đáo của một nét mỹ thuật và tài kiến trúc của người xưa.

Dưới đây là một vài mẫu cuốn thư đá do công ty Đá Mỹ Nghệ Ninh Bình chế tác